Arbeidsmarkt: tekort … door te veel geld

Intro

Schaarste op de arbeidsmarkt. Veel sectoren kampen met moeilijk vervulbare vacatures en een hoog ziekteverzuim. Zo moest Schiphol begin mei 2022 zelfs meerdere vluchten schrappen. Ziekenhuizen krijgen de wachtlijsten niet weggewerkt. De bouw is voor jaren volgepland en in het onderwijs zijn flexibele inwerkroutes ontwikkeld om mensen snel bevoegd en bekwaam voor de klas te krijgen. In deze blog aandacht voor de oorzaken en achtergronden van de vacaturenood. We zullen zien dat menselijk gedrag van grote invloed is. Bijbels rentmeesterschap geeft richting aan ons doen en laten.

Arbeidsmarkt en economie

Tijden van schaarste en tijden van overschotten wisselen elkaar af. In de economie worden kort- en langdurende golfbewegingen onderscheiden. De huidige schaarste op de arbeidsmarkt is voor een belangrijk deel veroorzaakt door het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) om jarenlang miljarden euro´s in de economie te pompen. Dit ruime monetaire beleid heeft tot doel economische groei te stimuleren en recessies te voorkomen. Recent hoorde ik op een conferentie over de stabiliteit van de euro dat het gaat om een bedrag van maar liefst €60.000 per seconde. Bij de huidige schaarste op de arbeidsmarkt is het daarnaast opmerkelijk dat deze zich voordoet in de volle breedte van de maatschappij. Verder is het bijzonder dat de arbeidsmarkt krap blijft, ondanks de maatschappelijke onzekerheid door de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne. Een econoom van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) verwacht overigens dat dit door de hoge inflatie binnen afzienbare tijd zal veranderen.

Arbeidsmarkt in Nederland

Een sterke economie met veel innovatie. Tot voor kort had verlaging van de staatsschuld prioriteit. Dit gaf een gunstige uitgangspositie bij de steunmaatregelen om de effecten van de coronapandemie op te vangen. De afbouw van dit steunpakket heeft echter veel tijd in beslag genomen. Gevolg is dat natuurlijke sanering van niet-levensvatbare bedrijven hierdoor stagneerde. Zo konden meerdere werknemers in dienst blijven zonder dat er rendabel werk voorhanden was. Dit is voor betrokkenen in eerste instantie goed en veroorzaakt op korte termijn economisch ook geen probleem. Naarmate dit langer duurt, wordt de stimulans om over te stappen naar andere rendabele werkkringen afgeremd. Tegelijk zagen we dat het gemiddelde inkomen van consumenten door de steunmaatregelen op peil bleef en dat er maandenlang weinig besteed werd. Dit heeft geleid tot veel (spaar)geld onder de mensen. De uitgestelde bestedingen zijn geparkeerd. Daarnaast heeft de overheid grote financiële fondsen gecreëerd voor het oplossen van maatschappelijke problemen. Variërend van toeslagenaffaire, stikstofaanpak tot energietransitie. Voor deze fondsen wordt geld geleend tegen minimale rente. Dit geld ligt klaar om besteed te worden.

Arbeidsmarkt – vraag en aanbod

Beide ontwikkelingen (veel spaargeld en grote fondsen) stuwen de vraag op. Consument en overheid zoeken naar passende bestedingen. Deze bestedingsexplosie creëert – naast de druk op de arbeidsmarkt vanwege ziektevervanging – veel extra werk. Diverse sectoren hebben dringend behoefte aan nieuwe medewerkers. Het totale aanbod op de arbeidsmarkt neemt echter niet evenredig toe. Gevolg is extra aandacht voor werving. Zo is bijvoorbeeld recruitment marketing een belangrijke bedrijfstak geworden. Op een creatieve manier je eigen bedrijf promoten bij potentiële kandidaten. Door de toenemende vacaturenood zoeken sommige recruiters steeds meer direct (ongevraagd) contact met ervaren medewerkers om hen met aanbiedingen los te weken van de functie die ze nu vervullen. Werkgevers merken dat er soms getrokken wordt aan steunpilaren in het bedrijf. Vooral als er een gunstig perspectief (met geldkwast) wordt voorgehouden kan het spannend worden. Als reactie zijn organisaties alert om deze steunpilaren te behouden. Een extra reden voor goed werkgeverschap. Binnen het strategische hrm-beleid wordt loopbaanontwikkeling daarom ook steeds belangrijker.

Arbeidsmarkt en ethiek

Deze ontwikkeling op de arbeidsmarkt vraagt ook aandacht voor de ethische kant. Welke binding heeft de werknemer met zijn werk. Ligt het accent primair op geld te verdienen en zichzelf te ontwikkelen. Als er betrokkenheid is bij de organisatie dan gaat de binding een niveau dieper. Met goed werkgeverschap én goed werknemerschap zijn alle partijen goed af. Oog voor de ontwikkeling van medewerkers én oog voor de belangen van de organisatie geven verbinding. Dit stimuleert openheid en wederzijds vertrouwen. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat op bijvoorbeeld het wegkopen van werknemers bij andere organisaties geen zegen zal rusten. Dit geldt naar mijn mening ook voor keuzes van werknemers om alleen voor euro’s over te stappen.

Het bindmiddel ‘geld’ is snel uitgewerkt en

werkt negatief richting collega’s.

Samenvatting en conclusie

De arbeidsmarkt staat middenin het economisch krachtenveld van vraag en aanbod. Het beschikken over veel of weinig geld beïnvloedt het gedrag van vragers en aanbieders. Dit geldt voor consumenten, politici, werkgevers en werknemers. Om verantwoord om te gaan met geld zijn ‘sterke benen’ nodig. Nu er (nog) veel geld te besteden is (deels geleend !), is het belangrijk dit duurzaam en gefaseerd in te zetten. Bijbels rentmeesterschap geeft richting om in tijden van overvloed te reserveren voor tijden van tekorten. Goed werkgeverschap en werknemerschap zorgen voor verbinding in voor- en tegenspoed.