Econ. groei dienstbaar voor duurzaamheid

dec 20, 2021

Intro

Meer goederen en diensten, toename winsten, stijging Bruto Nationaal Product (BNP). Dit zijn kenmerken van economische groei. Op dit moment (december 2021) actueel in Nederland. Gesproken wordt van een sterk herstel van de Nederlandse economie.

Wat doet groei met mensen? Als de drive voor ‘meer en groter’ prioriteit krijgt, komen continuïteit en duurzaamheid onder druk. In de geschiedenis uit de Bijbel van de zeven vette en zeven magere jaren in Egypte (1625 voor Christus) zien we een treffend voorbeeld hoe omgegaan wordt met economische groei. Onderkoning Jozef toont leiderschap in tijden van overvloed en schaarste. Vanuit Bijbels rentmeesterschap zorgt economische groei bovendien voor vitaminen voor duurzaamheid. Kortom, genoeg stof voor een blog.

 

Wat houdt (economische) groei in?

Bij economische groei worden er meer goederen en diensten geproduceerd en stijgt de reële waarde van het economische verkeer. Er zijn meerdere factoren die deze groei kunnen bevorderen. Bijvoorbeeld: gunstige oogsten, aanboren van nieuwe markten, innovatieve productiemethoden en toenemend vertrouwen.

Uit de geschiedenis blijkt dat groei en krimp elkaar afwisselen. In de economische wetenschap wordt onderscheid gemaakt tussen kort- en langdurende golfbewegingen. Belangrijk is dat in tijden van groei middelen gereserveerd worden voor perioden waarbij de economie krimpt. Dit om tekorten op te kunnen vangen. Verder halen overheden bij krimp vaak investeringen naar voren. In de praktijk blijkt dat extra uitgaven in tijden van krimp snel op een breed draagvlak kunnen rekenen. In tijden van groei is sparen in het politieke krachtenveld echter moeilijk te realiseren. Er zijn talloze redenen om het uitgavenpeil te handhaven of zelfs nog te verhogen. Het coalitieakkoord van 15 december 2021 is een actueel voorbeeld.

Westerse landen kampen daardoor met grote overheidsschulden

 

Wat doet groei met ons mensen?

Economische groei betekent vaak materiële voorspoed. Bij meer werk, meer banen en meer winst is er meer te besteden. Dit heeft een positieve uitwerking. Economisch gezien kan namelijk een groter deel van de behoefte ingevuld worden. Dit zou rust en evenwicht moeten geven. Echter als bepaalde behoeften ingevuld zijn ontstaan er nieuwe behoeften. Vaak gaat het om zaken die voorheen buiten het gezichtsveld lagen. Soms zo snel dat de invulling van  eerdere behoeften al na korte tijd nauwelijks meer opgemerkt worden. Rust en evenwicht maken plaats voor het gevoel-van-tekort-te-hebben.

Bij toename van productie en consumptie ontstaan ook andere knelpunten. Bijvoorbeeld: als er meer auto’s gekocht worden en het aantal verkeersbewegingen toeneemt zal de wegcapaciteit ontoereikend zijn. Ook wordt in dit voorbeeld het milieu meer belast. De mens heeft eindeloze behoeften. Koning Salomo geeft in het Bijbelboek Prediker wijze lessen. Zo schrijft hij in Prediker 5: 9 “Die het geld liefheeft, wordt van het geld niet zat; en wie den overvloed liefheeft, wordt van het inkomen niet zat. Dit is ook ijdelheid.” Toen en nu actueel.

 

Waar wordt van ons mensen verwacht?

Bij deze vraag is het goed na te gaan waarom wij tijden van economische groei meemaken. Bewust is hier het woord ´meemaken´ gebruikt. In de praktijk blijkt dat groei – ondanks alle menselijke inspanningen – laat zien dat wij afhankelijk zijn. Een prognose van economische ontwikkelingen is gebaseerd op doorrekeningen van meerdere aannames. Achteraf kunnen feitelijke groei- of krimpcijfers pas na gedegen onderzoek verklaard worden. Ter illustratie: de huidige economische groei (najaar 2021) wordt door deskundigen ‘verrassend’ genoemd.

Naar mijn overtuiging krijgen wij als mensen economische groei en materiële voorspoed van de Schepper van hemel en aarde. Hij geeft dit met een bedoeling. Welke? Dat is te vinden in de Bijbel. Alles wat God ons toevertrouwd krijgen wij om Hem te dienen en tegelijk de naaste mee te laten delen. Dit betekent dat wij mensen de ontvangen gaven op verantwoorde wijze dienen te beheren, te ontwikkelen en door te geven. Vertaald naar economische golfbewegingen houdt dit in dat wij in tijden van groei reserves aan moeten leggen voor tijden van krimp. Tegelijk dienen we goed te kijken naar de effecten van onze activiteiten. Als deze de aarde beschadigen of zelfs uitputten, dienen we duurzaam beheer prioriteit te geven. Juist in tijden van groei krijgen we extra middelen om duurzaamheid te versterken. De Bijbelse waarden om zorgvuldig en met mate om te gaan met flora, fauna en delfstoffen geven hierbij richting aan ons doen en laten.

 

Conclusie

Groei en krimp wisselen elkaar al vele jaren af. Economische groei zorgt voor extra middelen die in tijden van krimp ingezet kunnen worden om tekorten op te vangen. Tevens geven deze extra middelen meer ruimte om duurzaam beheer te versterken. Bijbels rentmeesterschap geeft richting en ruimte in tijden van groei en krimp.

 

Tip

  • winsten en meevallers direct apart zetten
  • tegenvallers opvangen door uitgaven te verlagen
  • plannen gericht op duurzaamheid uitwerken
  • periodiek keuzes maken