Routekaarten handvatten of handboeien

Intro

Routekaarten zijn onmisbaar als je op reis gaat. Organisaties maken ook gebruik van routekaarten. Handvatten om de koers te houden. Aanwijzingen op routekaarten geven informatie voor keuzes die tijdens de reis gemaakt worden. Ontbreekt deze informatie of is deze niet actueel dan hebben routekaarten geen meerwaarde. Routekaarten kunnen dan zelfs ´handboeien´ worden.

Wat is een routekaart?

Een schematische weergave van mogelijkheden om van ‘A naar B’ te reizen. Vooral in onbekende streken zijn routekaarten onmisbaar. Tegenwoordig kunnen we via digitale navigatieprogramma’s informatie over routes, files, weersomstandigheden, wegafsluitingen, snelheidscontroles bekijken. Rekening houdend met de periode van reizen en het vervoermiddel zijn gewenste routes eenvoudig samen te stellen.

Naast deze letterlijke betekenis zien we dat organisaties ook werken met routekaarten, stappenplannen, handboeken of andere hulpmiddelen om doelstellingen te bereiken. Ook de overheid maakt bijvoorbeeld in de coronatijd gebruik van routekaarten. Per risiconiveau zijn maatregelen ´in kaart´ gebracht. Kenmerkend voor een routekaart zijn (1) relevante informatie en (2)  richting­gevende adviezen. De gebruiker van de routekaart is en blijft zelf verantwoordelijk voor het juiste gebruik in de praktijk.

Routekaarten – samenstellen

Bij het samenstellen van routekaarten zijn informatie, transparantie en keuzes belangrijk. Net als bij het uitstippelen van een reis zijn in organisaties ook meerdere informatiebronnen beschikbaar. Talloze gegevens worden in de huidige informatiemaatschappij bijgehouden. Vooral internetbedrijven zijn op dit gebied actief. Door data te combineren kunnen zij gewenste (of ongewenste !) informatie leveren. Ook dichtbij – in eigen organisaties – worden veel gegevens verzameld. Het is altijd goed na te gaan waarvoor gegevens bijgehouden worden. Dit bepaalt onder meer de bruikbaarheid. Zo zijn gegevens voor doel ‘A’ niet altijd geschikt voor doel ‘B’. Even een voorbeeld om dit verhelderen. Informatie over bomen. Waarnemingen door natuurliefhebbers zijn gericht op gevarieerdheid en conditie van het bomenbestand. Meubelmakers zullen vooral kijken naar houtsoorten, lengten en diameters. Aantallen zullen vast afwijken van elkaar.

Naast helderheid over de doelstellingen zijn ook (vak)kennis en betrokkenheid van belang voor de juistheid en betrouwbaarheid van gegevens. Ook is presenteren van informatie een vak apart om hoofdlijnen en details overzichtelijk te houden. Dit onderscheid is nodig voor de toegankelijkheid en transparantie van de informatie. Hierbij gaat het er om de informatie zodanig aan te reiken dat degene die ‘op reis gaat’ onderweg verantwoorde afwegingen kan maken.

Zodra een routekaart gedrukt wordt begint de veroudering

Oftewel routekaarten vragen onderhoud. Tegelijk zijn praktijkervaringen een belangrijke bron voor updates. Kortom: routekaarten samenstellen en actualiseren vereist samenwerking van meerdere disciplines.

Routekaarten – gebruiken

In de praktijk blijkt of de informatie op een routekaart relevant en correct is. Degene die ´op reis gaan´ zullen snel merken of de routekaart bruikbaar is en ´klopt´. Als informatie en aanwijzingen worden herkend geeft dat vertrouwen. Voorop blijft staan dat de reiziger zelf de reis maakt en ook zelf beslissingen neemt tijdens de reis. Dit is nog abstract. Daarom drie voorbeelden:

Op reis. Na inschakeling van de navigatie kan een route geselecteerd worden. Aanwijzingen worden overzichtelijk weergegeven en toegelicht. Bij een opengebroken weg zal iedereen het advies ‘rechtdoor’ negeren. Ter plekke zal een keuze voor een alternatieve route gemaakt worden.

In de zorg. In zorgbehandelplannen staan acties voor artsen en verzorgenden. Waardevolle informatie en een prima naslagwerk om niets te vergeten. Als blijkt dat een voorgeschreven spieroefening overbelasting veroorzaakt zal elke verzorgende deze oefening temporiseren of zelfs achterwege laten. In overleg met de arts wordt gezocht naar een verantwoord alternatief. Professie en ervaring van arts en verzorgende zijn onvervangbaar.

In het onderwijs. Aan de hand van lesmethoden wordt lesstof overgebracht. Een breed aanbod van samenhangende didactische werkvormen per niveau en leerjaar, conform  actuele exameneisen. De interactie met de leerling is echter meer dan het ‘afdraaien’ van de lesmethode. De professie van leraar stempelt de vorming en de ontwikkeling van de leerling of student. Persoonlijke toerusting zijn lessen voor het leven.

Ontbreekt professie en verantwoordelijkheid dan nemen routekaarten als het ware de regie en gaan ze werken als handboeien.

Routekaart – persoonlijk

Mensen zijn verschillend en krijgen een eigen levensweg. Houvast bij kruispunten en keuzes in het leven zijn onmisbaar. Naar mijn overtuiging geven Bijbelse waarden handvatten die in voor- en tegenspoed stand houden. In één zin samen te vatten: dienen van de Schepper van hemel en aarde en het goede zoeken voor de medemens. Dit is voor mij rentmeesterschap over je levensweg.

Samenvatting

Een routekaart geeft informatie en adviezen, terwijl de gebruiker verantwoordelijk is en blijft. Professie en ervaring zijn onmisbaar. Bij het samenstellen en actualiseren van routekaarten werken meerdere disciplines samen.