Vertrouwen stapsgewijs duurzaam

Intro

‘Vertrouwen komt te voet en gaat te paard’. Een bekend spreekwoord. Vertrouwen groeit geleidelijk en kan snel verdwijnen. Goede intenties krijgen pas betekenis als deze terug te zien zijn in daden. Dan wordt ook zichtbaar wie we als mens zijn. Veel raakvakken met rentmeesterschap. In deze blog aandacht voor het ontstaan en verdiepen van vertrouwen.

Wat verstaan we onder vertrouwen?

Bij vertrouwen gaat het er om of wij iemand ‘eerlijk en betrouwbaar’ vinden. Bij de eerste ontmoeting kan een positieve indruk ontstaan. Naarmate je iemand beter leert kennen én de positieve indruk bevestigd wordt, groeit er vertrouwen. Wordt er besloten om samen te werken dan zal het contact intensiveren en zullen resultaten van concrete daden zichtbaar worden. Blijkt dat de samenwerking wederzijds tot tevredenheid verloopt dan zal het vertrouwen verder groeien. Dit kan er toe leiden dat bepaalde verantwoordelijkheden overgedragen worden. Als na verloop van tijd ook dilemma’s en onzekerheden besproken kunnen worden dan groeit de verbinding en daarmee het vertrouwen. Komen op een gegeven moment ook levensthema’s en zingevingsvragen aan de orde dan ontstaat er ruimte voor het delen van persoonlijke kwetsbaarheid. De samenwerking krijgt hierdoor extra verdieping en vertrouwen.

Hoe ontstaat vertrouwen?

Bij de eerste ontmoeting tussen mensen gebeurt er veel. In enkele seconden ontstaat intuïtief een eerste indruk. Attitude en wijze van benaderen vormen samen met de inhoudelijke inbreng de basis voor de eerste beeldvorming. Dit gebeurt over-en-weer. Bij volgende ontmoetingen vormen deze ervaringen een referentie. Worden de positieve ervaringen bevestigd dan groeit er vertrouwen. Krijgen de ontmoetingen een vervolg dan zal door consistentie in daden het vertrouwen verder groeien. Ontbreek deze consistentie dan stopt ook de groei van het vertrouwen en zal dit mogelijk snel afnemen. Een voorbeeld: een nieuwe accountant controleert de administratie en beoordeelt de jaarcijfers. Hij komt afspraken na en rapporteert op heldere wijze. Het vertrouwen in hem groeit. Is echter herinnering aan afspraken nodig en geven rapportages onvoldoende helderheid dan zal er geen vertrouwen ontstaan.

Hoe verdiept zich vertrouwen?

Naast houding, benadering en inbreng vormt de intrinsieke motivatie een diepere dimensie voor vertrouwen. Persoonlijke drijfveren en zingeving raken de vraag waarom iemand zich inzet of betrokken is. Het gaat dan ook over waarden en normen die voor mensen belangrijk zijn. Worden gezamenlijke waarden gedeeld dan geeft dat extra verdieping in de samenwerking. Dit geeft een basis voor meer vertrouwen. Ook een voorbeeld: een ervaren docent heeft meerdere werkvormen ontwikkeld om de lesstof te verrijken. Zijn drive is de leerlingen – naast overdracht van vakkennis – toerusting te geven voor het leven. Overdracht van ethische waarden zijn hierbij voor hem belangrijk. Hij verdiept zich continue in de leefwereld van jonge mensen. De leerlingen voelen zich gezien en staan open voor bezinning. De docent geeft erkenning en krijgt daardoor veel vertrouwen.

Wanneer is vertrouwen duurzaam

Hiervoor zijn twee zaken van belang. Allereerst (1) openheid over achtergronden van beleidskeuzes, dilemma’s en persoonlijke afwegingen. Hiervoor is een veilige setting essentieel. En tegelijk (2) intrinsieke onderschrijving van gemeenschappelijke waarden.

Pas dan kan scherp gereflecteerd worden zonder elkaar te verliezen.

Dit kan ik het beste toelichten aan de hand van een persoonlijk voorbeeld. Meerdere jaren ben ik als lid van het college van bestuur werkzaam geweest op een scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs. Een school met een heldere Bijbelse grondslag. Zichtbaar in beleidsplannen en in het dagelijkse onderwijs. In deze organisatie heb ik nauw samengewerkt met medebestuurders, directieleden en teamleiders. Kenmerkend voor de sfeer is de ruimte en veiligheid voor een open en eerlijke erkenning van elkaars sterke én minder sterke kanten. Complexe  afwegingen met soms strijdende belangen konden zonder vooringenomenheid of angst besproken worden. Bij beslissingen waar je tegenop zag, kreeg je door sparring als het ware grond onder de voeten. Sparren ging dan tot de kern of zoals wel eens genoemd werd ‘tot op het bot’. Dit ‘schuren’ gaf veel denk- en reflectiestof. De eindafweging werd hierdoor sterker. Deze gezamenlijke sparring om Bijbelse waarden concreet en evenwichtig invulling te geven gaven bovendien diepe verbinding en duurzaam vertrouwen.

Samenvatting

Vertrouwen wordt sterker naarmate je elkaar beter kent, erkent en waardeert. Openheid over elkaars sterke en minder sterke kanten in combinatie met gemeenschappelijk onderschreven waarden geven verbinding, veiligheid  en duurzaam vertrouwen.